Exploring the immune horizon : systemic inflammatory diseases in the era of SARS-CoV-2 and beyond

Het immuunlandschap verkennen: systemische inflammatoire ziekten in het tijdperk van SARS-CoV-2 en daarna.

Promotoren:
Prof Dr Filomeen Haerynck
Prof Dr Joke Dehoorne
Dr Simon Tavernier

Samenvatting:
Koorts is één van de oudste en meest voorkomende symptomen van ziekte bij mensen. Het is een typisch kenmerk van ontsteking en komt voor bij tal van aandoeningen, zowel als een oorzaak, gevolg of bijverschijnsel van ziekte. Er wordt  reeds millennia onderzoek naar koorts verricht, wat ten goede is gekomen van onze kennis over honderden aandoeningen die worden gekenmerkt door systemische ontsteking.

Het immuunsysteem (de “weerstand”) speelt een cruciale rol in het ontstaan van koorts en in het verloop en beëindigen ervan. Koorts ontstaat of stopt door complexe interacties van signaaleiwitten (ook wel “cytokines” genoemd) en immuuncellen, zoals de witte bloedcellen. Wanneer het delicate evenwicht tussen ontstekingswerende en ontstekingsbevorderende immuunsignalen verstoord is, kan (hyper)acute, chronische of herhaaldelijke ontsteking ontstaan. In dit proefschrift werd vooropgesteld dat het opmaken van cytokine- en immuuncelprofielen bij patiënten met systemische ontstekingsziekten, nieuwe inzichten zou opleveren over de onderliggende oorza(a)k(en) van deze ziekten. Er kan verwacht worden dat deze kennis zal bijdragen aan oplossingen die uitdagingen op het vlak van diagnosestelling en behandeling kunnen aanpakken.

De coronavirus 2019 (COVID-19) pandemie stelde ons voor ongeziene uitdagingen, vooral op het vlak van klinisch onderzoek en patiëntenzorg. Anderzijds, diende deze onverwachte gebeurtenis zich ook aan als een uitzonderlijke kans, niet in het minst om gedetailleerd immunologisch nazicht te doen bij kinderen en volwassenen die zich ontstekingsziektes ontwikkelden naar aanleiding van het nieuwe coronavirus (SARS-CoV-2). Het optreden van een nieuwe, zeldzame en acute ontstekingsziekte, die enkele weken na SARS-CoV-2 infectie bij kinderen optreedt, was hier een duidelijk voorbeeld van. We
leerden deze nieuwe ziekte kennen als multisysteem inflammatoir syndroom bij kinderen ofwel MIS-C. De gedetailleerde uitwerking van MIS-C met klinische beschrijving van de ziekte en het verkennen van de immuunreacties die ermee gepaard gaan, was een ongepland, maar logisch project binnen dit thesisonderzoek.

Buiten de context van COVID-19, werden ook bij patiënten met diverse ontstekingsziekten cytokineprofielen opgesteld.
Vanuit deze data werd een panel van vijf cytokines weerhouden, die samen voldoende informatie bevatten om met een grote betrouwbaarheid patiënten met autoinflammatoire, systemische autoimmune en hyperinflammatoire aandoeningen van elkaar te onderscheiden.

De resultaten van dit proefschrift illustreren de kracht van het systematisch samenvatten van gepubliceerdedata over nieuwe aandoeningen, zoals MIS-C, alsook dat de bepaling van eiwitten en immuuncellen in het bloed van patiënten bijdraagt aan de typering ervan. Dankzij de onverwachte gebeurtenissen van de COVID-19 pandemie werd aangetoond dat een dergelijke aanpak haalbaar is, wetenschappelijk gezien aantrekkelijk is en ook een onmiddellijke toepassing heeft in de kliniek. Dit type immunologisch onderzoek bleek interessant in de context van een onbekende ziekte die uitgelokt werd door een nieuw virus, maar ook wanneer deze wordt toegepast in patiëntengroepen met diverse ontstekingsziekten buiten een pandemische context.

Het volledig proefschrift vind je hier.
Wetenschappelijke publicaties van Dr Levi Hoste vind je hier.